Khám phá thành phần hóa học đa dạng trong sơn mài Việt Nam thế kỷ 20

1. Nét độc đáo nghệ thuật Sơn Mài Việt Nam

 Sơn mài là loại nghệ thuật độc đáo của Việt Nam, ra đời vào những năm 1920 khi các họa sĩ bắt đầu thử nghiệm sử dụng loại sơn truyền thống từ cây muồng làm chất liệu vẽ tranh. Gần đây, các nhà nghiên cứu đã phân tích thành phần hóa học của nhiều mẫu sơn mài thương mại và tác phẩm sơn mài từ thế kỷ 20 để tìm hiểu sâu hơn về nguồn gốc và kỹ thuật sản xuất của chúng.

2. Phân tích thành phần hóa học đa dạng

Các phân tích bằng công nghệ tiên tiến như sắc ký khí-phổ khối (GC-MS) đã xác định được nhiều thành phần khác nhau trong các mẫu sơn mài, bao gồm nhựa muồng (laccol, thitsiol), dầu thực vật, nhựa thông và một số phụ gia khác. Điều thú vị là một số tác phẩm của họa sĩ Nguyễn Gia Trí được phát hiện chứa thành phần từ dầu hạt điều (cashew nut shell liquid – CNSL), một chất liệu rẻ tiền và sẵn có hơn nhựa muồng truyền thống.

3. Nhựa thông và phụ gia độc đáo

Ngoài ra, các mẫu sơn mài cũng thường chứa nhựa thông (pine resin) từ loài Pinus latteri, một loài phân bố tự nhiên ở Việt Nam và Campuchia. Nhựa thông được pha trộn để điều chỉnh tính chất của sơn, giúp nó khô nhanh hơn và có độ bóng cao. Một số phụ gia khác như chất đặc quánh từ coban cũng được tìm thấy trong một vài mẫu.

4. Ý nghĩa với công tác bảo tồn Sơn Mài Việt Nam

Các phân tích này cho thấy các họa sĩ Việt Nam đã sử dụng rất đa dạng nguồn nguyên liệu trong nước và nhập khẩu, điều chỉnh công thức phù hợp với kỹ thuật vẽ riêng. Việc hiểu rõ thành phần của các tác phẩm giúp các nhà bảo tồn có cái nhìn sâu sắc hơn về quá trình lão hóa và vấn đề bảo quản để đưa ra biện pháp xử lý phù hợp.

Tựu chung, sơn mài là một di sản văn hóa đặc sắc của Việt Nam, với lịch sử hình thành phong phú và những đặc điểm vật liệu phức tạp, tiềm ẩn nhiều thử thách cho công tác bảo tồn. Nghiên cứu sâu hơn về thành phần hóa học sẽ góp phần bảo tồn di sản lâu dài cho các thế hệ mai sau.

Cùng tham khảo các tác phẩm bút máy sơn mài châu á truyền thống của Việt Nam thực hiện bởi nghệ nhân CONCOPENS tại ĐÂY

Link tài liệu gốc tham khảo thêm tại ĐÂY